Artigo publicado en 1956 no boletín da Casa de España de Puerto de la Cruz, Ecos de España
Antes de deixar a miña terra fiquei axeonllado durante longo tempo sobre das lousas frías da igrexa do mosteiro do meu pobo. Díxenlle: adeus! ou… ata sempre! á virxe boa da Encarnación que, sendo raíña, miroume sempre como amorosa nai. Unhas bágoas sobre das herbentas lousas que, garimosas, gardan baixo dos seus terróns as cinzas do meu pai e o corpo sempre vivo do meu avó. O vento zoaba nos arames e arrincaba aies lastimeiros aos ferros das campaíñas, como queixumes da vida morrente. A alma desfaguíase en fíos de eternidade. Lonxe, moi lonxe do meu tristeiro pensamento tremente de friaxes de outono, espallábanse nos aires os tronidos fortes da festa. Baixo daqueles ceos cubertos de resprandecentes astros, feitos con fogos de artificio, un corazón doído percorre de xeonllos a igrexa do santo Rosendo. Un vello, cargado de vermes de fame e de miseria, pide esmola nun acurrunchado abrigo. Máis enriba, pandeiros e brincos, xuventude que ferve en inquedanzas de aturuxos e alboradas. Preto de min, a campaíña segue batendo a súa língua de ferro. A humidade do orballo ruxe caladamente e paréceme que mesmo o ceo vai xuntarse coa terra.
Na alma miña enxendra o ideal e a beleza dunha Galiza ceibe de arco da vella irisado e mofletudo. Busco e percuro a Galiza sangrante e irredente, a terra queixosa nun máxico esforzo de xuventude, a terriña dunha realidade fantástica que chora beizos mollados de saudade, agarimos de panteísmo, queixumes de añoranzas, brillar de pantasmas soñando inauditas grorias.
Nas mans teño as entrañas miñas. Somos repolos do verde hortal galaico e o hortal está sen muros que o protexan, que lle garden os seus segredos nas follas cheas de vida. Cando dos mares vexa partir para a terra que me serviu de berce, de nai e peito amoroso, de ministro e vítima, á anduriña que xa non volta, dentro de min, moi dentro, vivindo eu só, renacerá unha Galicia sen fronteiras, elevada cima do outeiro do meu amor. Nela bailarán as xuventudes da terra ás lambuxes da gaita e do tamboril.
Apertarán palmas os do corro cravando os ollos nas fariñas amasadas da muiñeira galega. E o aturuxo reventará no peito do galán. Cubriranse as corredoiras con arcos de melosas faliñas de mozos namoricados e un foguete estoupará entre salvas e gritos, brincos e aplausos, dunhas xentes entolecidas e envalentonadas na coraxe dun modo de ser simpar, incomparable, noso. Lonxe da terriña, sen bágoas chorosas, sen alma tristeira e un corazón doído e ausente, asubíos de brétemas e orvallos, trinos de paxariños orfos que brincan de ponla en ponla, ventos con bruídos de lonxanas praias, mel de suspiros feiticeiros nos ollos e montes nas mans para a Galiza terca, sen dor nin vellez, sen malfeitos nin tortos nin tarangañados. Unha Galicia na que brille o invisible, con sede non satisfeita de algo que fai falla para encontrar acougo e quietude na a loita inmorrente sempre nas conciencias dos galegos do mundo enteiro.
Eu quero vivir contigo, Galicia. E falar de ti. Da zanfona que xa non canta. Da gaita que decora as paredes e se agacha nos museos das cousas que xa non teñen vida. Dos aturuxos afónicos que angostan a galeguidade. Das muiñeiras e xotas galegas que xa non levantan fogueiras preto da igrexa o día da romería. E falar tamén desta outra tendencia que estudia a terra con gallardía. Dos seus foros e normas legais que entusiasman á xente cando delas se lles fala. Das muiñeiras integradas en ballets de subida expresión artística. Das novas orquestas que entre mambos e chotís danlles ás festas muiñeiras e alalás. Das novas cancións saídas da inspiración popular, cantadas nas romerías ennoitecidas pola multitude ao compás da música que afoga entre o canto danzado da xuventude. Dos grupos dos estudantes en feliz axuntamento, dando novos cauces á língua da patria de Rosalía, Curros Enríquez e Castelao, a canción galega en harmonía, difundindo a Galicia por prensa e radio, con notas e verbas, xa alegres, xa tristeiras.
En tanto, saudiña aos galegos do mundo. Para ti, Galicia, dende as terras lonxanas, non quero deixarte chorando ao saír do teu amoroso regazo. As miñas verbas son estas: Ata sempre, terriña! Ata logo, Celanova! E o outono será un día primavera…